یخدان‌ها، قدیمی‌ترین یخچال‌های جهان | معرفی «یخدان خلیل‌آباد» خراسان رضوی
  • کد مطالب: ۸۶۶۳۹
  • /
  • ۱۳ آذر‌ماه ۱۴۰۰ / ۱۰:۵۴

یخدان‌ها، قدیمی‌ترین یخچال‌های جهان | معرفی «یخدان خلیل‌آباد» خراسان رضوی

امروز می‌خواهم قدیمی‌ترین یخچال‌های ایران را با نام یخدان معرفی کنم. در گذشته مهندسان منطقه بیابانی و کویری کشورمان برای خودشان یخدان می‌ساختند.

امروز می‌خواهم قدیمی‌ترین یخچال‌های ایران را با نام یخدان معرفی کنم.

در گذشته مهندسان منطقه بیابانی و کویری کشورمان برای خودشان یخدان می‌ساختند. این یخچال قدیمی از 3 بخش دیوار بلند و سایه‌انداز، حوضچه‌های تولید یخ و مخزن یخ تشکیل می‌شد.

کاربرد این سازه‌ی قدیمی نگهداری یخ و سرد نگهداشتن آب بوده است. معمولا هر یخدان دارای یک استخر و یک دیوار بلند (حصار) و یک مخزن گنبددار بود.

خوب است بدانید تاریخچه‌ی ساخت یخدان‌ها به دوره‌ی صفویّه برمی‌گردد. حصار یخدان‌ها طوری ساخته می‌شد که سراسر روز سایه‌ی آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب جلوگیری می‌کرد.

تابستان که می‌‌شد، مردم، یخی را که در زمستان در استخر یخچال درست می‌شد می‌شکستند و در خزانه انبار می‌کردند و در هوای گرم آن را به کار می‌بردند.

اگر می‌خواهید با مواد سازنده این یخدان‌ها آشنا شوید، باید بگویم خشت و گل مهم‌ترین موادّ ساختمانی یخچال‌ها را تشکیل می‌داد زیرا نه‌تنها به‌آسانی تهیّه می‌شد و در دسترس بود که بهترین عایق نفوذ گرما از بیرون و خروج سرما به بیرون شمرده می‌شد.

حالا که از یخدان‌ها گفتیم، بیایید با یک یخدان استانمان آشنا شویم: «یخدان خلیل‌آباد» در شهر خلیل‌آباد در استان خراسان رضوی قرار دارد.

این اثر تاریخی در دوره‌ی قاجاریّه و به دستور محمدرضا ضیایی ساخته شده است. در ضلع شمالی یخدان خلیل‌آباد 2 اتاقک گلی که در گذشته یکی انبار کاه و دیگری اتاق یخدان‌بان بوده است به بنا چسبیده است.

این یخدان با پلان دایره و مخزنی به قطر خارجی ۱۲ متر و ارتفاع ۱۲ متر ساخته شده است. ضخامت جداره مخزن ۵/۱ متر است که هرچه به سمت بالا می‌رود از ضخامت آن کم می‌شود.

این اثر ارزشمند تاریخی در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت و از سوی وزارت میراث فرهنگی مرمّت شده است.

امیدوارم پس از همه‌گیری کرونا به خلیل‌آباد سفر کنید و با این اثر زیبا و تاریخی آشنا شوید.

 

امین صادق‌پور
15‌ساله
از فیض‌آباد مه‌ولات

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.